موزه‌ها عرصه وسیع افکار و اندیشه دانشمندان، فیلسوفان، واقفان و هنرمندان هستند که پس از گذشت سال ها هنوز نفس می کشند و یاد خالق خود را به همراه دارند. بدون شک شهید مدرس(ره)یکی از مفاخر بزرگ سیاسی و دینی تاریخ ایران به شمار می رود که در یکی از حساس ترین […]
موزه‌ها عرصه وسیع افکار و اندیشه دانشمندان، فیلسوفان، واقفان و هنرمندان هستند که پس از گذشت سال ها هنوز نفس می کشند و یاد خالق خود را به همراه دارند.
بدون شک شهید مدرس(ره)یکی از مفاخر بزرگ سیاسی و دینی تاریخ ایران به شمار می رود که در یکی از حساس ترین دوره های مجلس شورای ملی، به ایفای نقش پرداخت و نامی جاودان از خود برجای گذاشت. به طوری که حضرت امام در مورد ایشان فرمودند: «ملت ما مرهون خدمات و فداکاری های اوست و اینک که با سربلندی از بین ما رفته، برماست که ابعاد روحی و بینش سیاسی- اعتقادی او را هرچه بهتر بشناسیم و بشناسانیم.»
از همین رو، موزه شهید مدرس در تلاش است تا در راستای بازشناسی و معرفی این شهید بزرگوار گام بردارد.
اگر می خواهید با کم و کیف فعالیت های این موزه، تاریخچه و همچنین نقش آن در آموزش، فرهنگ و هنر آشنا شوید، گفت‌وگوی ما با حمزه سپهریان؛ مدیرعامل آستان حضرت حسین بن موسی الکاظم(ع)و زیارتگاه شهید مدرس(ره)را بخوانید.
• از تاریخچه موزه شهید مدرس شروع کنیم. طرح تاسیس این موزه چگونه مطرح شد؟
با شروع خدمات ارزنده آستان قدس رضوی در آرامگاه شهید مدرس(ره)، این مکان مورد توجه مردم، زائران و مسافران قرار گرفت که به منظور آشنایی جامعه با زندگی، اقدامات و خدمات این شهید بزرگوار، طرح تاسیس موزه شهید مدرس(ره)مطرح شد.
با آغاز اجرای مقدمات احداث این موزه در سال ۱۳۸۱، اقداماتی برای گردآوری اسناد، وسایل و تصاویر شهید مدرس(ره) صورت گرفت و در روز دهم آذر ۱۳۸۳، همزمان با شصت و هفتمین سالروز شهادت آیت الله مدرس(ره) و روز مجلس، این موزه به طور رسمی افتتاح و به روی عموم گشوده شد.
- در این موزه چه اشیایی در معرض دید عموم قرار گرفته است؟
این موزه در فضایی ۲۰۰ متری ساخته شده است و در سه بخش فعالیت می کند.بخش اول معرفی شهید مدرس(ره) به روایت تصویر و اسناد است که در این قسمت سیر تاریخی زندگی آیت الله مدرس(ره) به روایت تصویر از خانه محل تولد، ایام حضور در مجلس، تبعید، خانه محل شهادت، مراحل مختلف بازسازی قبر وی همراه با توضیحات و همچنین دست نوشته هایی از این شهید بزرگوار در ایام حضور در مجلس، اعتبار نامه های ایشان در مجلس و … نمایش داده شده است.
بخش دوم، نمایش اشیاء و وسایل به جا مانده از شهید مدرس(ره) است که در ویترین ها قرار دارد تا مراجعان با زندگی ساده این شهید گرانقدر آشنا شوند. بخش سوم نیز شامل اشیایی است که توسط علاقمندان به موزه به موزه اهدا شده است.
• با این اوصاف وقف و اهدا در موزه شهید مدرس(ره) در کنار هم قرار دارد…
این موزه عمر کوتاهی دارد و از همان آغاز کار علاقه‌مندان اشیاء و وسایلی را به موزه اهداء کرده اند. از آن جایی که بسیاری از این اشیا قدیمی نیستند و تنها از این حیث که هم دوره با ایام زندگی شهید مدرس(ره) هستند و بازدید کنندگان را با شرایط اقتصادی و اجتماعی زمان شهید مدرس(ره) آشنا می کند، ثبت می شوند. بخشی از وسایل نیز چنانچه ارزش موزه ای داشته باشد، برای موزه خریداری می شود.
- چه تعداد شی در موزه شهید مدرس(ره) به نمایش گذاشته شده است؟ چند نمونه از شاخص‌ترین اشیاء این موزه را برایمان بگویید.
در این موزه بیش ار ۲۰۰ شی به نمایش در آمده است که از جمله شاخص ترین آن ها می توان به وسایل شهید مدرس(ره) همچون قرآن، عصای چوبی، قلم تحریر، عصای شمشیری، چراغ روشنایی، پیراهن کرباس سفید که مدتی در موزه مرکزی نمایش داده شده است، عبا، قبا و همچنین فرش(سجاده) شهید مدرس(ره) اشاره کرد.
• قدیمی ترین و آخرین اشیایی که به این موزه وقف شده چه هستند؟
قدیمی ترین شی‌ء این موزه، قالیچه کوچکی مربوط به دهه ۵۰ است که برای روی قبر شهید مدرس(ره) بافته شده است. این قالیچه که توسط شخصی به نام جعفرپور وقف شده است، بعد از احداث موزه، به مکان حال حاضر منتقل شد. جدیدترین شی هم نامه شهید مدرس(ره) است که روز دهم آذر ۱۳۹۴ توسط بازماندگان شهید مدرس(ره) به موزه اهدا شد.
- · سالانه چند نفر از این موزه دیدن می کنند؟
سالانه بیش از ۷۰ هزار نفر به شکل انفرادی یا خانوادگی و همچنین افزون بر ۴۰۰ اردوی دانش آموزی، دانشجویی، اردوهای بسیجی و … از موزه شهید مدرس(ره) دیدار می کنند. شخصیت های مختلف کشوری و لشکری نیز بازدیدکنندگان دیگر این موزه هستند.
علاوه بر این همه ساله روز دهم آذر، سالروز شهادت آیت الله مدرس(ره) و روز مجلس، جمعی از نمایندگان به همراه رئیس یا نایب رئیس مجلس برای برگزاری مراسم شهادت شهید مدرس(ره) در زیارتگاه ایشان حضور می یابند.
• برای مطرح کردن موزه به عنوان یکی از گزینه های مهم در آموزش، فرهنگ و هنر چه اقداماتی انجام داده اید؟
– کارکرد فرهنگی و آموزشی موزه ها به صورت بالقوه در اشیاء موزه ها نهفته است که به روش های مختلف می توان آن را بالفعل کرد. در مورد این موزه که هدف اصلی آن معرفی شهید مدرس(ره) است، برنامه های گوناگونی انجام
می شود که از آن جمله می توان چاپ کتاب برای گروه های سنی کودکان و نوجوانان به منظور معرفی شهید مدرس(ره)، تهیه ویژه نامه و بروشور برای معرفی موزه ها و همچنین همکاری با آموزش و پرورش برای اردوهای دانش آموزی و ارائه توضیحات درباره موزه به دانش آموزان را نام برد.
از آنجا که یکی از ویژگی‌های آموزش از طریق موزه، یادگیری به سبک مشاهده است، پیشنهاد برگزاری جلسه درس تاریخ معاصر دانش آموزان مقطع دبیرستان در موزه به آموزش و پرورش داده شده است.
- به نظر شما تبادل فرهنگی میان موزه های ایران و موزه های مطرح دنیا در چه سطحی است و برای توسعه این مهم چه اقداماتی باید صورت گیرد؟
هرچند ایران نقشی فعال در شورای بین المللی موزه ها(ایکوم) دارد، ولی این حضور، جوابگوی فرهنگ و تمدن غنی ایران نیست. تاریخ کهن، فرهنگ غنی و آثار بازمانده از گذشته ایران زمین، همچون گنجی به عنوان شناسنامه این ملت باعث غرور و افتخار است. بعضی از این آثار زینت بخش تعدادی از موزه های کشور است، ولی بسیاری از آن ها در موزه های مطرح دنیا خودنمایی می کند که بیانگر هویت و تاریخ این سرزمین است.
گرچه این آثار جزو آثار و میراث کشور به شمار می روند، اما برای ما بسیار ناشناخته مانده است. نه تنها آثار ایرانی موجود در موزه های دنیا، بلکه خود آثار موجود در موزه های ایران نیز ناشناخته است که بخش عظیمی از آن به بی توجهی به موزه ها و نهادینه نشدن فرهنگ موزه در جامعه مربوط می شود.
در این راستا استفاده از تجارب و دستاوردهای کشورهای دیگر به منظور نهادینه سازی فرهنگ موزه و موزه داری، امانت و انتقال آثار موزه ای بین موزه های مطرح دنیا، بازسازی اشیای مطرح در موزه های مطرح دنیا و نمایش آن در موزه های داخلی، برگزاری نمایشگاه های مقایسه ای مجازی و حضوری، ساخت ماکت های موزه های مطرح دنیا و نمایش آن در موزه های بزرگ داخلی، ساخت ماکت از اشیاء مهم موجود در موزه های برتر دنیا و در کنار آن استفاده از فضای مجازی برای دیدن اصل شی و… بسیار موثر خواهد بود.
- فرهنگ سازی در عرصه وقف چقدر می تواند در اشاعه این سنت حسنه موثر باشد؟
یکی از آموزش های باقی مانده از میراث گذشته موضوع «وقف» است. بخش مهمی از وقف، آموزشی است. بدون تردید اگر به مقوله وقف، به طور همه جانبه نگاه شود، سهم عمده ای در تحول ساختار فرهنگی و توسعه علمی و اقتصادی کشور ایفا خواهد کرد. نظام کاربردی وقف، گستردگی و تنوع بالایی دارد و یکی از موارد آن، در حوزه اشیاء و وسایل تاریخی است که موجب حفظ میراث کهن ایران زمین می شود، ضمن اینکه حفظ و جاودانی نام واقف را در پی خواهد داشت
نظرات